Deri Yolma (Cilt Yolma) Bozukluğu Nedir?

Ekskoriasyon bozukluğu veya dermatilomani olarak da adlandırılan deri yolma bozukluğu obsesif kompulsif bozuklukla ilişkili bozukluklar sınıfında yer almaktadır. Dermatolojik bir problem olmaksızın, deri dokusunda hasara neden olan, kişinin kendi derisini tekrarlayan ve aşırı bir şekilde yolması ile karakterizedir ve kişinin hayatında önemli aksamalara neden olur.

 

Bu durumdaki bireyler derideki küçük düzensizlikleri veya önceki yolmadan kalan sivilce, nasır, skar veya kabuk gibi deri lezyonlarını yolarlar. Pek çok kişi yaşamının herhangi bir döneminde ellerinin ya da yüzünün derisini yolar. Yolmanın nedenleri, eşlik eden duygular, yol açtığı sonuçlar, yolma davranışının ne kadar sürdüğü gibi özellikler patolojik olup olmadığını belirlemede önemlidir. Normal yolma davranışından farklı olarak psikojenik deri yolma yineleyicidir ve deride ciddi biçimde hasara, hatta hayati tehlike oluşturacak sonuçlara neden olabilir.

 

Bu bozukluk genellikle kroniktir, semptomlarda alevlenmelerin ve remisyonların olduğu dönemler şeklinde ilerler. Tedavi edilmezse deri yolma davranışları haftalar, aylar, yıllar boyunca tekrarlayan bir şekilde devam edebilir. Deri yolma bozukluğu olan kişiler, zamanlarının önemli bir bölümünü deri yolma ile geçirirler. Deri yolmaya ayırdıkları zaman, işe, okula, sosyal aktivitelere geç kalmalarına ya da katılamamalarına sebep olabilir

 

Deri yolma, tipik olarak ergenlik döneminde başlayan, genellikle 13-15 yaş civarında çocuklar (10 yaş altı) veya yetişkinler arasında da ortaya çıkabilen tekrarlayan bir davranıştır. Ekskoriasyon bozukluğu Amerikalı yetişkinlerin yaklaşık %1.4’ünü etkiler ve kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. 

 

Deri Yolma Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Şu anda ekskoriasyon bozukluğu için kesin bir neden tespit edilmemiştir. Bununla birlikte kanıtlar bozukluğun obsesif kompulsif bozukluğu olan bireylerde ve yakınlarında daha yaygın olduğunu ve bu duruma genetik bir yatkınlığın olabileceğini düşündürmektedir.

 

Deri Yolma Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Deri yolma bozukluğu sıklıkla akne gibi dermatolojik bir lezyonun yolunması ya da koparılmasıyla başlar. Bazen kaşıntı ya da yanma, kuruluk, ağrı, karıncalanma gibi duyumlara yanıt olarak ortaya çıkabilir. Yolma biçimi hastadan hastaya değişir. Bazıları sık ancak kısa süren yolma atakları tanımlarken, bazıları da daha seyrek olan ama birkaç saat süren ataklar bildirirler. Ekskoriasyon bozukluğu teşhisi konması için, bir kişinin aşağıdaki belirti ve semptomları göstermesi gerekir:

• Deri lezyonları ile sonuçlanan tekrarlayan deri yolma,
• Davranışı durdurmak için tekrarlayan girişimler,
• Semptomlar klinik olarak belirgin bir sıkıntıya veya bozulmaya neden olur,
• Belirtilere bir madde, tıbbi veya dermatolojik bir durum neden olmaz,
• Belirtiler başka bir psikiyatrik bozuklukla daha iyi açıklanamaz.

 

Deri Yolma Bozukluğu Tedavisi Nasıldır?

Deri yolma bozukluğu tıp literatüründe yüzyılı aşkın bir süredir yer almasına karşın yeterince bilinmemektedir. Çoğu olguda tanı gözden kaçmakta ve uygun tedavi verilmemektedir

 

Kanıtlar, hem ilaç tedavisinin hem de bilişsel davranışçı terapinin (BDT) ekskoriasyon bozukluğu semptomlarını etkili bir şekilde azaltabileceğini göstermektedir.

 

İlaç Tedavisi: Obsesif düşünceleri ve zorlayıcı davranışları azaltmaya da yardımcı olan antidepresanlar olan seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) deri yolma bozukluğunun tedavisinde kullanılmaktadır.

 

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bilişsel davranışçı terapi, tekrarlayan davranışları azaltmak için bireylerin düşüncelerinin ve davranış kalıplarının nasıl ilişkili olduğunu anlamalarına yardımcı olur. Kişiler, derilerini yolmaktan kaçınmak için düşüncelerini nasıl değiştireceklerini öğrenirler.

 

Deri Yolma Bozukluğuna Eşlik Eden Diğer Durumlar Nelerdir?

Ekskoriasyon bozukluğu sıklıkla obsesif kompulsif bozukluk, trikotilomania (saç yolma) ve majör depresif bozukluk ile birlikte ortaya çıkar. Bir çalışma, ekskoriasyon bozukluğu olan bireylerin %38’inin trikotilomaniye sahip olduğunu göstermektedir.

Deri yolma bozukluğunda yolma ataklarıyla ilgili ayrıntılı öykü alınmalı, dürtüsel ya da kompulsif özellikler gösterip göstermediği saptanmalı, yeterli bir dermatolojik muayene yapılmalı, eşlik eden diğer ruhsal problemler sorgulanmalı, altta yatan diğer tıbbi bir hastalık varsa araştırılmalı, tedavi bunlara göre planlanmalıdır.